Cybersecurity: steeds belangrijker voor ondernemers

Waarom cybersecurity geen bijzaak meer is voor zelfstandigen en kmo’s

Er was een tijd, nog niet eens zo heel lang geleden, dat cybersecurity enkel iets leek voor grote banken, overheden of hippe techbedrijven met een serverruimte vol knipperende lampjes. Die tijd is voorbij. Vandaag is elke ondernemer een potentieel doelwit. Van de lokale bakker met een webshop tot de zelfstandige consultant die zijn administratie op Google Drive beheert: wie digitaal werkt – en wie doet dat niet? – moet zich bewust zijn van de gevaren.

Cybercriminelen mikken al lang niet meer uitsluitend op de ‘grote vissen’. Integendeel, kleine bedrijven zijn vaak een stuk kwetsbaarder. Ze beschikken zelden over een interne IT-afdeling en hebben soms nauwelijks basismaatregelen getroffen. Voor een hacker is dat net zo aantrekkelijk als een huis met open ramen en een post-it op het alarmsysteem met het wachtwoord.

En dan hebben we het nog niet gehad over de wetgeving. GDPR legt bedrijven sinds 2018 stevige verplichtingen op qua databeveiliging. Een datalek melden is geen keuze meer, het is een plicht. Wie persoonsgegevens verwerkt – en dat doet haast elk bedrijf – kan dus niet langer wegkomen met wat goede wil en een virusscanner uit 2011.

Hoe hackers te werk gaan, en waarom jij ook risico loopt

De meeste ondernemers onderschatten hoe laagdrempelig cybercriminaliteit vandaag is. Hacken is allang geen mysterieus ambacht meer voor geniale einzelgängers met een hoodie. Veel aanvallen gebeuren volautomatisch, via bots die het internet afspeuren naar kwetsbaarheden. Denk aan openstaande poorten, verouderde software, zwakke wachtwoorden of slecht beveiligde netwerken.

Zelfs zonder specifieke bedoeling kun je dus slachtoffer worden. Heb je bijvoorbeeld een verouderde plug-in op je WordPress-site? Dan is de kans reëel dat een bot deze vindt en misbruikt. Dat kan resulteren in een gehackte website, dataverlies, een gijzelvirus (ransomware) of erger. Je e-mails kunnen worden onderschept, klantengegevens gestolen, je volledige bedrijfsvoering verstoord.

De technieken zijn bovendien steeds gesofisticeerder. Phishingmails zijn nauwelijks nog van echt te onderscheiden. Sommige oplichters bellen je zelfs op, in vlekkeloos Nederlands, zogezegd van Microsoft of je bank. En voor je het weet, installeer je zélf de kwaadaardige software. Mensen blijven de zwakste schakel – dat geldt ook voor medewerkers die bijvoorbeeld op hun werkmail klikken via een onbeveiligd netwerk op café ☕.

Het idee dat “ik niks te verbergen heb” is gevaarlijk naïef. Zelfs als je geen gevoelige informatie bezit, kan je computer alsnog gebruikt worden als springplank naar andere doelwitten. En als jouw klanten slachtoffer worden via jouw systemen, ben jij juridisch mee verantwoordelijk.

Wat kan je als ondernemer concreet doen om je te beschermen?

Cybersecurity hoeft geen ver-van-je-bed-show te zijn, en je hoeft er geen informaticus voor te zijn. Er zijn enkele simpele maar doeltreffende maatregelen die elk bedrijf kan nemen. Begin met het gebruik van sterke wachtwoorden. En nee, “Welkom2024!” is géén sterk wachtwoord, ook niet met een uitroepteken erbij . Gebruik bij voorkeur een wachtwoordmanager die voor elk account een uniek, lang wachtwoord genereert.

Daarnaast is tweestapsverificatie tegenwoordig onmisbaar. Die extra stap – meestal via sms of een app – maakt het voor een aanvaller veel moeilijker om binnen te geraken, zelfs als je wachtwoord gelekt is. Zeker voor accounts met toegang tot klantengegevens of financiële info moet dit standaard zijn.

Een andere gouden regel: hou je software up-to-date. Verouderde programma’s en plug-ins zijn het digitale equivalent van een rottende voordeur. Updates bevatten vaak essentiële beveiligingspatches. Automatiseer het updateproces zoveel mogelijk. Vertrouw daarbij op legitieme bronnen, en installeer nooit zomaar eender welk bestand dat je toegestuurd krijgt.

Overweeg ook om te investeren in een professionele firewall en antivirussoftware. Gratis tools zijn niet per definitie slecht, maar commerciële softwarepakketten bieden vaak extra functionaliteit en snellere updates. Laat je bijstaan door een expert bij de initiële installatie, zodat alles correct afgesteld staat.

Tot slot: sensibiliseer je medewerkers. Een goed beleid werkt alleen als iedereen mee is. Organiseer desnoods een korte opleiding over phishing, veilig internetgebruik en procedures bij een incident. Als iemand iets verdachts opmerkt, moet er meteen actie worden ondernomen.

Hoe ga je om met een cyberaanval als het toch gebeurt?

Ondanks alle voorzorgen kan het fout lopen. Geen enkel systeem is 100% waterdicht. Wat dan? De eerste reflex is vaak paniek. Maar dat is net wat je moet vermijden. Een goede voorbereiding – een incident response plan – is cruciaal. Weten wie je moet bellen, welke stappen je moet zetten en wat je aan klanten moet communiceren kan het verschil maken tussen tijdelijke hinder en langdurige reputatieschade.

Zorg dus voor een draaiboek. Maak back-ups van cruciale bestanden op een externe locatie die niet constant verbonden is met je netwerk. Denk aan een offline harde schijf of een streng beveiligde cloudoplossing. Test deze back-ups regelmatig, want een back-up die niet werkt is waardeloos.

Heb je een cyberverzekering? Dan is dit het moment om de voorwaarden te checken. Sommige verzekeringen dekken datalekken, andere ook bedrijfsschade door downtime. Maar lees altijd de kleine lettertjes. Je wordt vaak alleen vergoed als je kunt aantonen dat je de nodige voorzorgsmaatregelen hebt getroffen.

Verder is communicatie key. Als klantengegevens gelekt zijn, moet je dit melden aan de Gegevensbeschermingsautoriteit binnen de 72 uur. Breng ook je klanten transparant op de hoogte. Verstop je niet. Openheid en een proactieve houding worden geapprecieerd – zwijgen zorgt enkel voor wantrouwen.

In mijn ervaring is een cyberincident vaak een wake-up call. Nadien neemt men de beveiliging plots veel serieuzer. Maar eigenlijk wil je dat bewustzijn vooraf. Preventie is nog altijd véél goedkoper dan crisisbeheer.

Waarom cybersecurity een concurrentieel voordeel kan zijn

Cyberveiligheid wordt nog te vaak gezien als een last of kostenpost. Maar wat als je het anders bekijkt? Wat als je van cybersecurity net een troef maakt? Een signaal naar je klanten dat je hun privacy serieus neemt, dat je professioneel bent, en dat je investeert in een toekomstgerichte bedrijfsvoering.

Ik ken ondernemers die op hun website duidelijk vermelden dat ze tweestapsverificatie toepassen, of dat klantengegevens versleuteld worden opgeslagen. Dat wekt vertrouwen. Zeker in sectoren waar gevoelige informatie circuleert – denk aan juridische diensten, gezondheidszorg of HR – kan het een doorslaggevend argument zijn in de keuze voor een leverancier.

Bovendien vragen ook grotere bedrijven steeds vaker om cybersecurity-verklaringen van hun leveranciers. Werk je dus B2B? Dan kan een gebrek aan beveiliging je zelfs uitsluiten van bepaalde samenwerkingen. In de toekomst wordt het net zo normaal als brandverzekeringen of een ondernemingsnummer.

Wie investeert in een veilige digitale infrastructuur, investeert niet alleen in bescherming, maar ook in geloofwaardigheid. Klanten voelen dat. Partners voelen dat. En geloof me: je nachtrust vaart er ook wel bij .